Tuesday 21 November 2023

Sobit Amche Ganv! Nistem Amchem Dispoto Giraiz!


Applea jivitantle moladik onbhov ani vichar amche modem vantta 
Joao Manuel Pinto. 

Siridao ani Nauxim  ganvant 1961 vorsa adim jem hanvem dolleamnim dekhlam ani kananim aikolam tem lokamche nodrek hadtam. Siridao Ani  Nauxim he karvi  lokamche  ganv. Portugues kaidea pormonem rampnim, xinzelam, magg doriantlem nistem dorunk,  lahn toxem vodd poneuv  ani  vodeanchim lisiençam  Captain of Ports hea kateantlean Kadchim podtalim. Lisiençam aiz pasum kadtat ani lokam laguim samballun dovorlolim asat.

Zallamchim vanxim (fish nets) bharik, lhan, modle ani motea zokachim  astalim. Bharik vaxeamchea zalanim nistem mharpak vo dorunk bondhi asli. Oxe toren Portugues sorkar nisteacho sambal kori ani nisteachi vadd zaunk pautali.

Pausachea tempar June, July, Agost moineant rampnim, xinzelam, magg doreant ghali nasle, kiteak nistem zolmon evunk adhar zatalo. Uchamboll zalelea doreant nistem tondgar svateamcher doreache thodik evum rautalim mhonn amche sorgest kharvi bhau sangtale.

Nauxe Ani Bambolim Bay-acho (doreacho) zagho uchamboll axillea doreachea adosak podta ani nisteacho jiv prann vadonk sondhi meuta.

Agostachea moineant paus khomin zatoch Setembrache survatek Siridao, Bambolim , Nauxim veller nisteachi  xeu (uvar) mhunn zatali ani bhorpur nistem zallamnim podtalem. Nistem polleun jivak umedh ani sontos bogtalo. Oxe porim nistem akhe Zuari nodient ani Arbi somdirant porsautalem. Captain-Of-Ports-ache odhikari oslea velar zallanchim topasnim (inspection) korunk goemchea vellancher bounvtale. Bharik vanxeanchea zallanim nistem dorlolem mheulear tim zallam zopt kortale.

1961 vorsa adhim zuari nodint motoracheo botti (motorboats) ani fishing trawlers nasle, fokot minacheo bharji choltaleo. Atam dista tosli uchanbollai, Zuari nodint nam mhunn Arbi somdhirant nasli.

Nauxe dhongrachem pont Zuari nodint (estuary) pauta. Te svatek amche kharvi bhav ‘Nauxe Bandear’ mhunntale. He svatecher doriant khoddpancher utpon zalelim kalvam, xinnaneo, mhendhieo (Window pane shells) kharvi bhav doriant budd mharun konchun kadtale. Toxench dorea-sukte velar Siridao Jesus Nazareth vadeant oddakodche veller lokh kubhe, tisreo, mhendhio Ani  sutte chinklantle korpun kadtale.

Nistekar Zuari nodi ani Arbi somdhirachea udexim  aplo ani aple familichem udharposon korun sukhi jietale. Tankam Govermentacho kosloch adhar  naslo.

1961 vorsa uprant jednam fishing trawlers, motorboats, zuari nodint bhitor sorle ani boraboruch doriant tourism sports suru zaunk laglo ani vadot  ghelo tednam, traditional kharvi bhavanchea pottar farr ievunk suru zalle. Itlench nuim, bhotinchea avazan ani bizlechea (light) uzvadan Siridao, Bambolim, Nauxe  bay-ant nistem tant’tiam ghallunk bhivonk laglim ani oxe toren nistem komim  zait vochonk laglem (Unauv zait ghelo).

Kaim vorsam fatim, Grand Hyatt Hotel, Bambolim velek tenkhun CRZ- ant bandhun kadlem. Tem ek illegal contruction mhonn goem bhor dass podleli. Atam legalise zalam ou Kellam astolem.

Bambolim veller aiz xinzellam ani lhan khantaeo dhovorpacheo bhond zait gheleo ani fudharak bhond zaupache vatter assa, karan veller vospacheo vatto oxhir ani bhond zait geleleo dista. Tea bhair highend touristank veller fishing kellelem bhilkul mandhonam kiteak veller zai toxi mouza touristank korunk mevonam. Itlench noim nisteacho vass hotelak lagta.

Hotelachi security rampnim-xinzelam ani magg dovrunk adkoll adunk laglea ani hadtatt. Akach lagun soimbim add udorghoticher goenkar avaz utounk fudem sorla ani sorot assa.

Corporate Houses, newspapers, TV channels (anchors), digital media, dis ani rath development projectancher advertisement ani conferences goddun haddun, projectam udexim boreponam ieunchim ani lokhank mhellchim assa tem lokamche nodre mukar dovrun , ek ‘Public Opinion’ toyar korta (manufacturing consent) fokot ‘political economink’ lagon ani  he baxen lokamchim monan dixeabull kortat.

Dusre vaten projectam voir kritik (tika) khortoleank, NGO-ank, goemchem bhorem dektoleank  projectam voir bhasabas korunk, newspapers, TV channels ani digital mediacher favo tho zaggo dinnant, karan tanche vichar ani ievzonneo projectam voir add vochot mhunn.

 

Dekik Nauxim-Marina Project

Nauxim-Bambolim bay-ant ho project bhandun haddunk MPT vo MPA -n   lease deed contrad sign kelo mhunn kobhor podlea ani IPB-n (Investment Promotion Board), soimbim kaidhea add appli porvanghi dillea. Jedhnam ho project suru kortole tednam poilim Nauxi-bhandear  thaun doriant ek robol fatrancho vado toear kortole (embankment/reclaim land). Uprant Bambolim resort-achea fudlean sukte velar doriant ek durig zalelea porim koddpam distat, taka Bambolimcho bhando munntat. Hea bhandeak thaun robolsancho bhand (embankment) toear zatolo ani uprant donuim bhandeam  modhem ek khavtem (opening) doriachem udok bhair bhitor sorpak dhovortole. Tea uprant Nauxim bay kolaitole (ustitole) ani chikoll, mati kaddun Nauxi vele vatten doriantlean zomin borun hadtole (reclaiming land) boattink (yatchs,etc )  dock korpak.

Bottinchi suvidha korunk ek doko, Fuel house, water storage tanks, Toilets, maintenance yard, staff housing, warehouse/boathouse, training centre osleo souloti bandhun haddtole. Uprant shopping centre, tourist hotels, land casinos, adi, Nauxim dongrar bandhpachi goroz podttoli. Oxem zatoch drugs, prostitution, gambling, crimes, zaun ganv chi xhanti bigottoli zoxe porim goemchea sabar ganvamnim dixtti podtta .

Itlench noim, project toyar zatoch, nisteachi pik vadot kaii?

Zuari nodint nistem porsovtolem kaii?

Vo sorkar xetam puroun , xetanim nisteacheo hatcheries (farming) korun  nisteachem bhiim doriant Ani nhodinim sodtole kaii?

Ani sorv bhonvtim vattaranim hacho faido vo luksonn zatolem kai? Osle sabar proxnn upzota.

Shirdonnchea kharvi bhavank Bambolim ani Nauxeche veller xinzelam Ani khanttalleo hea fuddem vodunk mellot Kai?  Hea projectak lagon nauxechea lokak aplea garantle umttun kaddun uddoitole Ani tankam  dusrea svateancher galtole. Oxem godot zalear te aplea nusteacho vaur he novea  svateancher thaun korunk pavot Kai? Zori tor tankam Compensation legit dilem zalear, kitlo temp legun hea compensationacher te  zogtole? Hea nustekar bhavanchea koxtank lagon sodeak sabar ganvchea lokank tajem nustem khaunk mellta, fudarak tem mevot Kai vo tankam formalinchench khauchem poddtolem? Monant Osle sabar proxnn upzotat.

Munxean apleaponank lagon soimbhacho duspott kelolo dolleam mukar dista. Desadesanim dornkamp, butteo, volcanic eruptions, sunamin, adol-moddam, adi zait assat. Apsuvartak lagon Goemchi doxea zaunk paulea. Atamcho somaz cronic capitalistamcho zala.

Adle purvoz, xinkonk nasle tori tankam zanvai asli. Zanvai-en  te cholle ani goemcho fudhar boro zauncho ani goem sodanch bhangarachem urchem mhunn tamchea kallzachi axea asli.

Atamche xinklele ani amche amdhar (goemkaramche kamdhar) apponn bhudvont ani zannar mhunn somzotat ani goemchi durdoxea kortat.

Khori zanvai xinkpa udhexim azun tankam mheuli-nam,  dekhun aiz bhangarachem Goa chiklachem Goa  zaunk paulam.

Chint munxea korchea adhim uprant rodonn faido-nam.

 

 

 

 

 

 

No comments:

Post a Comment